شفت خودرو چیست؟
یکی از بخش های مهم در سیستم انتقال قدرت ، شفت خودرو (Drive Shaft ) که در لغت به معنی محور است، می باشد. که در دو نوع ثابت و متحرک وجود دارد. در شفت های ثابت نقش تکیه گاه برای بعضی از اجزای بزرگ تر را دارد. که می تواند دو یا سه سیستم که در ارتباط با همدیگر کار می کنند، را در کنار هم نگه دارد. اما در شفت های متحرک نیروی لازم را به صورت چرخشی یا رفت و برگشتی از یک سیستم به سیستم دیگر منتقل می کند. در این مقاله از امداد خودرو کیا قصد داریم تا به آشنایی و بررسی شفت و نحوه عملکرد آن بپردازیم و اهمیت سلامتی آن برای خودرو را توضیح دهیم.
شفت خودرو چیست؟
انتقال قدرت از موتور خودرو به چرخ ها توسط قطعات مختلفی صورت می گیرد که یکی از این قطعات شفت می باشد. بنابر این علاوه بر اهمیت بالای درست کار کرد آن ها ، و برقراری ارتباط دقیق و کامل بین این اجزا مهم و ضروری می باشد. این عضو مکانیکی متحرک می باشد و تنش های برشی و پیچشی را تحمال می کند. از این رو باید سبک باشد و وزن کمی داشته باشد اما ابا استحکام بالایی تولید شود. بالا بودن وزن آن موجب کاهش عملکرد مثبت این عضو مکانیکی می باشد. در نتیجه شفت ماشین ها را از جنس فولاد آلیاژی سخت کاری شده تولید می کنند. شفت ها گشتاور را از گیربکس به دیفرانسیل انتقال می دهند، و دیفرانسیل نیز این نیرو را به چرخ های جلو وارد می کند تا خودرو به حرکت در بیاید. در وسایل نقلیه دیگری مانند لوکوموتیو ها، قایق ها، موتور سیکلت ها، وانت ها و مامیون ها نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
تاریخچه شفت خودرو
در قرن ۱۹ از شفت در کامیون ها و لوکوموتیو ها استفاده می شد. تاریخ استفاده از شفت در خودرو ها از سال ۱۸۹۵ استارت خورد.در آن زمان از شفت برای انتقال قدرت موتور از میلنگ به گیربکس استفاده می شد. اما از سال۱۹۰۰ از آن برای انتقال نیروی گشتاور به چرخ ها نیز مورد استفاده قرار می گرفت. تا این که امروزه انواع شفت فیبر کربنی و محور لوله ای در خودرو های مدرن دیده می شود.
انواع شفت خودرو
انواع مختلفی از شفت ها وجود دارند که برای موارد مختلف مورد استفاده قرار می گیرند. برای خودرو ها نیز انواع مختلفی شفت و حود دارد. بعضی از این شافت ها ممکن است با توجه به نوع خودرو، نوع محور محرکش و یا نوع سیستم انتقال آن تغییر کند. اما بعضی از شفت ها در تمام ماشین ها به صورت ثابت هستند. که به نوعی می توان گفت اجزای سیستم گیربکس خودرو می باشند. این شافت ها عبارتند از:
شفت محور زیر یا شفت واسط
این نوع شفت نوعی رابط درون گیربکس است که ارتباط بین شفت ورودی و خروجی را بر قرار می کند. بر روی شافت واسط ، چرخ دنده های متفاوتی سوار هستند که به قورت یک پارچه با شفت طراحی شدند. شفت واسط، نیروی موتور را از شفت ورودی دریافت می کند و آن را به شفت خروجی یا محور اصلی انتقال می دهد.
شفت ورودی یا محور کلاچ
یکی از اصلی ترین محور های خودرو این محور می باشد. برخی از افراد میل لنگ موتور را که در امتداد این محور قرار می کیرد را قسمتی از آن می دانند. شفت ورودی، ارتباط بین گیربکس، کلاچ و موتور را بر قرار می کند و نیروی گشتاور موتور را از میل لنگ خودرو به پوسته داخلی گیربکس منتقل می کند. شفت ورودی، تحت تاثیر کلاچ قرار می گیرد و انتقال قدرت بر روی آن قطع یا وصل می شود. در انتها شفت وردی، چرخ دنده قرار دارد که نیرو را به چرخ دنده های درون پوسته انتقال می دهد.
شفت اکسل
چرخ دنده های سوار شده و چرخ دنده یک پارچه محور واسط با یکدیگر در ارتباط هستند. این ارتباط برای انتقال گشتاور تولیدی در می لنگ به دیفرانسیل است. در این راستا چرخ دنده های گیربکس تغییرات را روی گشتاور ایجاد می کند و انرژی را با شدت و سرعت مناسب برای به حرکت در آوردن چرخ ها انتقال می دهد. شفت دیگری در خودرو وجود دارد که وظیفه آن انتقال حرکت دیفرانسل به چرخ ها را دارد. که این شافت واسطه بین دیفرانسیل و پلوس می باشد. گشتاور را به پلوس چرخا منتقل می کند. شفت پلوس از نوع زاویه دار و مفصلی می باشد که آن را اکسل شفت می نامند.
شفت خروجی یا محور اصلی
شفت خروجی گشتاور تغییر یافته داخل چیربکس را به بیرون از پوسته گیربکس منتقل می کند. برخی از چرخ دهنده های کیربکس به صورت متحرک بر روی این محور سوار می شوند. به این صورت که چرخ دنده ها ب کمک یاتاقان های خود روی آن حرکت می کنند.
تفاوت شف ها در ماشین های دیفرانسیل عقب و جلو در چیست؟
تفاوتی بین محور متحرک جلو و محور متحرک عقب وجود دارد. در ماشین های محور متحرک جلو، شافت میانی حذف و انتقال قدرت درون پوسته گیربکس بین شفت ورودی و خروجی صورت می گیرد. در این خودرو ها شفت ورودی گشتاور را از موتور گرفته و درون پوسته با چرخ دنده انتهایی ، آن را در بین چرخ دنده های دیگر قسمت می کند. دنده خروجی نیز با دنده شفت ورودی درگیر است، از طرف دیگر نیز دنده آن با دیفرانسیل مرتبط است. در ماشین های محور عقب ارتباط بین آن ها از طریق محور وسط صورت می گیرد.
سخن آخر
وظیفه اصلی شفت ماشین یا محور محرک خودرو انتقال نیرو از موتور خودرو به چرخ های آن است. هر گونه آسیب یا مشکلی که برای این سیستم به وجود بیاید، وسیله نقلیه نمی تواند حرکت کند و موجب به وجود آمدن مشکلاتی دیگر در حین رانندگی می شود.
بنابر این شفت خودرو یا محور محرک باید همیشه مورد بررسی قرار بگیرد. چون موجب حرکت صحیح خودرو می شود. پس بهتر است به طور منظم آن را به نمایندگی یا تعمیرکاران متخصص موتور اسپورتیج نشان دهید تا از وضعیت و سلامت آن مطلع شوید.
