کلاچ چیست و چه وظیفه ای دارد؟
کلاچ خودرو اولین بخشی از خودرو می باشد که تمام اشخاص چه آشنا با قطعات خودرو و چه ناآشنا زمانی که شروع به آموزش دیدن رانندگی می کنند با آن مواجه می شوند .یکی از ابتدایی ترین مراحل رانندگی فشردن پدال کلاچ است، تمام شما می دانید بدون فشردن و درگیر کردن پدال کلاچ خودرو حرکت نمی کند.
ما نمی دانیم که کلاچ چه نقش حیاتی دارد در ادامه توضیح می دهیم که نقش این قطعه مهم چیست. این قطعه رابط بین موتور و گیربکس است.
کلاچ چیست
کلاچ امکان برقرار کردن بین موتور و گیربکس و قطع این اتصال را در مواقع مختلف ایجاد می کند، کارایی اصلی کلاچ انتقال دادن نیرو و کنترل کردن آن است و می توان گفت که این قطعه همزمان می تواند زمان و میزان انتقال نیرو را تنظیم می کند.
وظایف کلاچ چیست
- وصل کردن گیربکس و موتور و برقراری امکان انتقال نیرو بین آن دو
- تعویض دنده
- قطع ارتباط موتور با گیربکس یا خلاص کردن خودرو
پس می توانیم کلاچ را جز یکی از اجزای اصلی سیستم انتقال نیرو حساب کنیم که دارای مسیری مشخص و روندی منظم می باشد. کلاچ نیروی چرخشی را از قعه میل لنگ دریافت و به سمت چرخ هدایت می کند.
در اینجا یک سوال پیش می آید که چرا در خودرو نیاز به کنترل کردن و قطع و وصل این نیرو است و وظیفه کلاچ است؟ برای پاسخ به این سوالات دلایلی مطرح می شود از جمله :
- امکان تعویض دنده ها به آسانی و بدو نیاز به متوقف شدن روند تولید نیرو و خاموش شدن آن
- قطع سریع ارتباط سیستم انتقال نیرو همراه با موتور ، در شروع حرکت برای کاهش یافتن بار روی آن و تامین زمان لازم در جهت بالا رفتن گشتاور
- کنترل کردن سرعت حرکت محورهای خودرو در شرایط رانندگی مختلف
گشتاور موتور در هنگام شروع حرکت صفر است .برای تامین کردن نیروی لازم در جهت به حرکت درآمدن خودرو نیاز است که گشتاور تا حدودی بالا باشد.
در صورت تداوم موتور با سیستم انتقال قدرت و بقای بار این سیستم روی موتور با سرعت بالا نمی رود. برای بالا رفتن این گشتاور باید ارتباط میان موتور با چرخ ها برای مدت زمان موقتی قطع شود .
ساختار کلاچ و اجزای آن
کلاچ یکی از اولین سیستم انتقال قدرت است .بخشی که نیروی چرخشی میل لنگ را را دریافت می کند و به گیربکس منتقل می کند خود آن از تشکیل شده از اجزای مختلفی می باشد که در ادامه به آن ها می پردازیم، اما چیزی که مهم بوده این است که اگر نیاز به خرید گیربکس هیوندای دارید می توانید با ما تماس گرفته.
پوشش و کاور سیستم های کلاچ
پوشش کلاچ که بر روی صفحه فشار قرار می گیرد دیسک اصطکاک را با فشار به فلایول متصل می کند و با کمک صفحه فشار مانع از حرکت عرضی و لغزش آن روی فلایول می شود.
صفحه فشار
صفحه فشار مانند دیسک اصطکاک و فلایول مانند دیسک است ، فشار لازم را بر صفحه اصطکاک وارد می کند تا تماس آن با چرخ طیار کامل باشد.
پدال کلاچ
پدال کابین زیر پایی راننده می باشد. که از طریق مکانیزم کابلی یا هیدرولیکی با یاتاق رها کننده ارتباط دارد. تعداد قطعات بسیار بالا می باشد مانند : محور ورودی به جعبه دنده ، پوشش متصل به چرخ طیار و …
یاتاقان رها کننده
وظیفه این قطعه عمل کردن فشار بر روی زبانه های فنر دیافراگرامی است. یاتاقان رها کننده با پدال کلاچ ارتباط دارد با فشار وارد کردن بر روی پدال گاز شروع به انجام کار می کند و بر فنر نیرو وارد می کند . یاتاقان رها کننده از دو پوسته و بلبرینگ ساخته شده است.
انواع کلاچ
در بعضی مواقع برای مصرف کردن نیروی کمتر عضلانی از وسیله های کمکی از جمله :سیستم های هیدرولیکی و یا سیستم های هوایی استفاده می کنند .این کلاچ ها زیر مجموعه کلاچ های اصطکاکی هستند.
کلاچ هایی که در گیربکس های خودکار استفاده می شوند و که قطع و وصل شدن آن ها به صورت دستی می باشد :
کلاچ های الکترومغناطیسی
کلاچ های وزنه ای
کلاچ های هیدرودینامیکی
کلاچ های ترکیبی، که ترکیب شده از انواع کلاچ های بالا می باشند
استفاده کردن از این کلاچ ها، امروزه در گیربکس های مختلف خودکار در خودروسازی های روز دنیا رواج پیدا کرده است. می توان گفت هر یک از این کلاچ ها برای انواع تعمیر گیربکس هیوندای استفاده می شود.
کلاچ های خیس و خشک
کار و عملکرد انواع کلاچ ها برا اصل اصطکاک استوار است. همانطور که در بالا ذکر شده است قطع و اتصال انتقال گشتاور وابسته به نیروی اصطکاک صفحه کلاچ است. این تماس مداوم و نیروی اصطکاک و نزدیک به دیسک کلاچ همراه با چرخ طیار تولید گرمای زیادی می کند که در شرایط خیلی بحرانی باعث سوختن صفحه کلاچ می شود.
برای حل شدن این مشکل کلاچ های خیس یا روغنی ساخته شده است. کلاچ های روغنی یا خیس درون بلوک سیلندر قرار گرفته اند و در روغن هیدرولیک غوطه ور هستند.
عمل خنک سازی توسط روغن موتور انجام می شود و گرمایی که از طریق اصطکاک ایجاد دفع می شود دفع می گردد. در این نوع کلاچ ها از چند صفحه کلاچ که بر روی یکدیگر نصب شده اند استفاده می کنند.
یک نکته وجود دارد که کلاچ های خیس بازدهی کمتری نسبت به کلاچ های معمولی یا خشک دارند. کلاچ های خشک یا معمولی فضای کمتری را اشغال می کند که در موتور سیکلت ها از بیشتر استفاده می کنند.
کلاچ ها مانند قطعات دیگر دارای عمر مفید هستند. قطعه کلاچ که در معرض اصطکاک قرار دارند جز قطعات تحلیلی و مصرفی خودرو محسوب می شوند که باید بعد از مدتی عوض شوند .
عوامل زیادی مانند رانندگی، آب و هوا و … در افزایش یا کاهش این طول عمر دیده می شود. به جز این موارد بعضی مشکلات رایج برای کلاچ ها وجود دارد مانند :
لرزش خودرو در هنگام رها کردن کلاچ: یکی از ایرادات بسیار زیاد در کلاچ ها لرزش خودو می باشد .که نام آن را در اصطلاح گذاشته اند خسته شدن توپی صفحه کلاچ . در این موقع ها نیرویی که به صفحه کلاچ خودرو وارد می شود به دلیل عملکرد ضعیف توپی خنثی می شود و انتقال ضعیف و کم نیرو باعث لرزیدن خودرو در زمان شروع حرکت می شود.
بکسواد کلاچ: کلاچ زمانی که لنت تمام شود یاچرب شود بکسواد می کند .که این اتفاق باعث انتقال ناقص نیروی محرک موتور می شود برای رفعاین مشگل باید لنت تمام شده و چرب را تعویض کنید.
فرسایش بلبرینگ کلاچ: این مشگل در صورتی ایجاد می شود که شما استفاده بی مورد از کلاچ داشته باشید و یا گرفتن نیم کلاچ های مکرر ، درست رانندگی نکردن باعث بروز این مشگلات می شود .زمانی که این مشگلات ایجاد شود صدای بلبرینگ یا یاتاق در زمان گرفتن کلاچ شنیده می شود.
به جز مواردی که ذکر شده عواملی هستند که اگر رعایت نشوند از عمر مفید صفحه کلاچ کم می شود و زمان عوض کردن آن زودتر می رسد
رانندگی کردن با شتاب زیاد
فشار زیاد آوردن به موتور در سربالایی ها
گذاشتن پا روی پدال در زمان رانندگی
تعداد بالای سرنشینان
مطلب بسیار کاربردی و مفیدی بود امیدوارم به این بخش توجه ویژه ای داشته باشین و مطالب بیشتری در آینده قرار بدین چون بسیار کمک کننده ست و میتونه راهگشای شبهه ها و سوالات بی جوابی باشه که شاید خیلی ها تو ذهنشون داشته باشند مثل من.
سلام به تازگی سیستم صفحه کلاچ ماشینم رو عوض کرده بودم مطالبی که در مورد افزایش طول عمر کلاچ نوشتید خیلی خوب بود